Certyfikat a deklaracja zgodności

CERTYFIKAT – jest to dokument stwierdzający zgodność wyrobu z deklarowanymi przez wytwórcę lub określonymi (wyspecyfikowanymi) w przepisach bądź normach właściwościami.

Proces certyfikacji – to ściśle określona procedura, w wyniku której instytucja niezależna od organizacji, dostawcy i odbiorcy (trzecia strona) udziela pisemnego zapewnienia (certyfikatu), że należycie zidentyfikowany wyrób, proces lub usługa są zgodne z określoną normą, specyfikacja techniczną lub z właściwymi przepisami prawnymi.

Proces certyfikacji realizuje Jednostka Certyfikująca Wyroby - JCW, (ang. Conformity Assessment Body - CAB). W Polsce JCW akredytowane są przez Polskie Centrum Akredytacji. Akredytacja dotyczy określonego zakresu działań. W innych krajach JCW akredytują krajowe jednostki akredytujące, właściwe dla danego kraju.

W zdecydowanej większości przypadków certyfikat na wyrób nie jest bezterminowy, tylko przyznawany na kilkanaście miesięcy (np. 18 miesięcy) lub 3 lub 5 lat i aby go utrzymać posiadacz certyfikatu w zależności wyboru odpowiedniej procedury oceny zgodności musi poddać się kontroli, dokonywanej w określonych okresach czasu. Programy certyfikacji szczegółowo regulują czas ważności certyfikatu oraz częstość kontroli.

Kim są strony z punktu widzenia certyfikacji? Najogólniej można to wyjaśnić w sposób następujący:

Strona pierwsza - to producent (importer, dystrybutor). Jeśli mówimy o auditach lub kontrolach mamy na myśli audity lub kontrole wewnętrzne. Najczęściej realizowane są przy wykorzystaniu personelu własnego co nie wyklucza zatrudnienia w tym celu specjalisty zewnętrznego.
Strona druga - to odbiorca, klient. Jeśli mówimy o auditach lub kontrolach mamy na myśli audity lub kontrole prowadzone przez odbiorcę (klienta). Najczęściej realizowane są przy wykorzystaniu personelu własnego odbiorcy co nie wyklucza zatrudnienia w tym celu specjalisty zewnętrznego.
Strona trzecia - to jednostka certyfikująca. Jednostka certyfikująca wyroby, która realizuje dany proces oceny zgodności powinna być bezstronna i niezależna od strony pierwszej i strony drugiej. Jednostki certyfikujące wyroby posiadające akredytację uzyskaną w oparciu o wymagania normy EN ISO/IEC 17065:2012 (polska wersja normy ma oznaczenie PN-EN ISO/IEC 17065:2013-03) muszą spełnić wiele wymagań odnoszących się do kompetencji personelu, bezstronności i niezależności, a jej działania powinny być realizowane na podstawie i w granicach prawa w sposób obiektywny, nie dyskryminujący Klientów a także poprzez nieuleganie naciskom handlowym, finansowym lub innym, które mogą zagrażać bezstronności.

Wyjaśnienie pojęć, takich jak:

udostępnienie produktu na rynku,
wprowadzenie do obrotu,
producent,
upoważniony przedstawiciel,
importer,
dystrybutor,
specyfikacja techniczna,
norma zharmonizowana,
akredytacja,
krajowa jednostka akredytująca,
ocena zgodności,
jednostka oceniająca zgodność,
nadzór rynku,
organ nadzoru rynku,
oznakowanie CE,
wspólnotowe prawodawstwo harmonizacyjne

można znaleźć w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93 (Tekst mający znaczenie dla EOG) oraz w ustawie z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku.

DEKLARACJA ZGODNOŚCI

Kodeks cywilny, Dz.U.2022.1360 t.j. wersja od: 1 stycznia 2023 r.

Art. 60. [Oświadczenie woli]

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli).

Przykładem oświadczenia woli jest wniosek, deklaracja, oświadczenie, zaświadczenie.

Deklaracja zgodności to oświadczenie producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela na ich wyłączną odpowiedzialność, że wyrób jest zgodny z deklarowanymi przez producenta lub określonymi (wyspecyfikowanymi) w przepisach prawnym normach bądź specyfikacjach technicznych właściwościami. Deklaracja zgodności stwierdza, że wykazano spełnienie tych wymagań w odniesieniu do produktu (wyrobu) będącego przedmiotem deklaracji.

Do sporządzenia deklaracji zgodności można wykorzystać wymagania zawarte w normach:

PN-EN ISO/IEC 17050-1:2010 [EN ISO/IEC 17050-1:2010] Ocena zgodności – Deklaracja zgodności składana przez dostawcę – Część 1: Wymagania ogólne oraz
PN-EN ISO/IEC 17050-2:2005 [EN ISO/IEC 17050-2:2004] Ocena zgodności – Deklaracja zgodności składana przez dostawcę – Część 2: Dokumentacja wspomagająca

Użycie obu norm wskazanych powyżej jest dobrowolne.

Certyfikat nie jest deklaracją zgodności może jednak stanowić podstawę do jej wystawienia przez producenta. Producent, jeśli posiada certyfikat, powinien powołać się na niego w treści deklaracji zgodności.